[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.58Tam\e, 82.59Historia filozofii staro\ytnej Grecji i Rzymu, dz.cyt., 166.Badacze przypominajÄ…, \e najstarszepojÄ™cie idei (eidos) wiÄ…\e siÄ™ z okreÅ›leniem muzycznego interwaÅ‚u.Dotyczy to równie\ rozumienialiczby jako geometrycznego stosunku, odniesienia (tzw.liczby eidetyczne).Zob.ARYSTOTELES, Metafi-zyka, ks.M, XIII.Filozof przedstawia aporie tworzone przez istnienie bÄ…dz nie istnienie liczb, linii iinnych przedmiotów tego rodzaju.60PLATON, Laches 191 e."WiÄ™c spróbuj i ty, Lachesie, o mÄ™stwie te\ tak powiedzieć, co to za siÅ‚ajedna i ta sama w rozkoszy i w przykroÅ›ci, i we wszystkich warunkach, o których mówiliÅ›my przedchwilÄ…".Tam\e, 192 b.61Por.W.STRÓÅ›EWSKI, WykÅ‚ady o Platonie, dz.cyt., 29 - 30.Warto tutaj zwrócić uwagÄ™ na fakt, i\Platon mocno podkreÅ›la, być mo\e, za pitagorejczykami i Sokratesem, wartość Å›cisÅ‚ych ujęć, koniecz-ność definiowania pojęć, którymi bÄ™dzie siÄ™ posÅ‚ugiwaÅ‚ w pracy badawczej: "A trzeba zawsze, o cokol-wiek by szÅ‚o, raczej rzecz samÄ… z pomocÄ… Å›cisÅ‚ych ujęć wspólnie ustalić ni\ samÄ… tylko nazwÄ™ przyjmo-wać bez Å›cisÅ‚ego ujÄ™cia".Sofista 218 c. Platona oglÄ…d bytu - idei 347zamiast poznawać w Å›wietle Jednego, a wiÄ™c poznawać caÅ‚ość, "dotykać tego, co jestzawsze takie samo pod tym samym wzglÄ™dem"62, plÄ…czÄ… siÄ™ poÅ›ród mnogich przedmio-tów.Arystoteles podaje znakomitÄ… uwagÄ™, \e platoÅ„skie rozpoznanie istnienia czegoÅ›jednego w poszczególnych rzeczach zmusza niejako do przyjÄ™cia nastÄ™pujÄ…cej tezy: ka\-dej rzeczy odpowiada coÅ› jednoimiennego z niÄ…, co istnieje oddzielnie; odnosi siÄ™ to za-równo do substancji, jak i do ka\dego innego rodzaju, przedstawiajÄ…cego jedno w wielo-Å›ci, zarówno w Å›wiecie tych rzeczy tutaj, jak i wiecznych.63 Trzeba  to coÅ› nazwać ideÄ…- niezmiennÄ…, samozrozumiaÅ‚Ä… istotÄ…, bÄ™dÄ…cÄ… racjÄ… tego, co zmienne, mnogie.Zatem wie-lość znajduje ostateczne wytÅ‚umaczenie poprzez dziaÅ‚anie Jednego.64Wa\ne jest w tym fragmencie rozwa\aÅ„ sÅ‚owo dziaÅ‚anie.Albowiem okazuje siÄ™, \ePlaton chcÄ…c  opisać relacje pomiÄ™dzy rzeczywistoÅ›ciÄ… zjawisk i rzeczywistoÅ›ciÄ… ideiodwoÅ‚uje siÄ™ do hipotezy Demiurga, którego  stwórcza praca ma charakter determinujÄ…-cy.PodkreÅ›la konieczność rozró\nienia pomiÄ™dzy mo\liwoÅ›ciami ludzi i samego Boga,które to mo\liwoÅ›ci sÄ… konsekwencjÄ… caÅ‚kowicie odmiennych natur.Tylko bowiem bo-ska natura "wie dobrze, jak mieszać w jednÄ… caÅ‚ość ró\ne elementy i potem je rozÅ‚Ä…czać.On sam (Bóg - JS) jest w stanie to uczynić.Lecz \aden czÅ‚owiek nie jest ani teraz w sta-nie dokonać \adnej z tych dwóch rzeczy, ani nie bÄ™dzie w stanie tego uczynić nigdy wprzyszÅ‚oÅ›ci".65 Finalnym efektem dziaÅ‚ania Demiurga bÄ™dzie wiÄ™c wizja rzeczywistoÅ›cibÄ™dÄ…cej jednoÅ›ciÄ… - w - wieloÅ›ci.Jak ja nale\y pojmować? Przypuszczam, \e nadewszystko pozostaje ona uwarunkowana czymÅ› pierwotnym, nieuwarunkowanym, leczwarunkujÄ…cym Å›wiat powszechnego stawiania siÄ™ i mniemaÅ„ poznawczych.Ta moni-stycznie pojÄ™ta rzeczywistość tworzy okreÅ›lonÄ… hierarchiÄ™ bytu - idei, gdzie nastÄ™pujeciÄ…gÅ‚e wchodzenie i schodzenie, Å‚Ä…czenie siÄ™ i rozdzielanie w wiecznej rzeczywistoÅ›ci bytu.Natomiast wszystkie  momenty dziania siÄ™ bytów - idei zbiegajÄ… siÄ™ finalnie iwarunkujÄ…co w czymÅ›, o czym zasadniczo nie sposób ani mówić, ani bli\ej okreÅ›lać.Mo\na, co najwy\ej, stosujÄ…c procedurÄ™ hipotez66 (i tak czyni Platon) okreÅ›lić, \e ideaDobra (Jedno - Diada) wywodzi z siebie (w rozumieniu i zaÅ‚o\eniu Platona wcale niekoniecznoÅ›ciowo, ani - tym bardziej - nie gradualistycznie) byt i jego idealne wyrazy.Ona warunkuje poznanie i przez odniesienie do siebie jest kryterium jego prawdziwoÅ›ci.Dlatego te\ mo\na przyjąć, i\ idea Dobra zawiera w sobie syntezÄ™ wszechbycia i wszel-kiej aktywnoÅ›ci umysÅ‚owej.To Jednia, Czysta Realność, Byt - praprzyczyna, z racji któ-rej wszystko siÄ™ wywodzi i do której wszystko wraca.6762PLATON, PaÅ„stwo 484 b.63ARYSTOTELES, Metafizyka A 9, 990 b.64Zdaniem Arystotelesa (Metafizyka 1078 b) Sokratesa trzeba uznać za twórcÄ™ rozumowania induk-cyjnego i definiowania w sposób ogólny.Niemniej nie oddzielaÅ‚ on jeszcze ogółów albo treÅ›ci definicjiod rzeczy.Platon natomiast tak uczyniÅ‚ i tego rodzaju byty nazwaÅ‚ wÅ‚aÅ›nie ideami.OdtÄ…d poczÄ™to nazy-wać ideami niemal wszystko, cokolwiek okreÅ›la siÄ™ w sposób ogólny.65PLATON, Timajos 68 d.TÅ‚.P.Siwek.66Zagadnienie wciÄ…\ bywa dyskutowane w literaturze przedmiotu.Najnowsze wyniki dowodzÄ…, i\hipotetyzm platoÅ„ski ciÄ…\y w stronÄ™ swoistego  ugruntowania siÄ™ teorii na mocnych podstawach, którejednak\e wciÄ…\ trzeba dyskutować i uzgadniać.Zob.PLATON, Parmenides 142 b.67PojÄ™cia te przyjÄ…Å‚em za J.Legowiczem.Zob.tego\: Historia filozofii staro\ytnej Grecji i Rzymu,dz.cyt., 168. 348 Ks [ Pobierz caÅ‚ość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • blondiii.htw.pl
  •