[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Kiedy w roku 1943 Clark Hull(1884-1952), "największy neopozytywistaw psychologii", w swoich Principdes of Beha-vior przedstawił własny system teóretyczny,mający na celu wyjaśnienie prostych formtlark L.Hull (1884-195Z)MISTORIA PSIfCH0L0611: 0D WUNDIA DO CZASóW NAJNOWSIIfCH 5 1owanego" metodą hipotetyczno-dedukcyjną,nadal przyświeca - choć nie w tak radykalnejpostaci - tworzeniu miniaturowych teorii psy-chologicznych.Jest on wciąż obecny w stan-dardach publikacyjnych, w programie nau-czania metodologii psychologii, w wymaga-niach stawianych rozprawom naukowym,i to wbrew oczywistemu już dzisiaj - ale niedla psychologów - faktowi, że "radykalizmneopozytywizmu doprowadził do zatarciagranicy między nauką a metafizyką" (Tatar-kiewicz, 1968, s.361), a o niezależność psy-chologii od filozofii najgorliwiej walczyli sa-mi.filozofowie.Tak jak niegdyś OswaldKiilpe, z którym w 1913 roku w rozprawiePsychologia w walce o wlasny byt polemizowałWundt.1.6uczenia się, to również uznał neopozytywizmza prawdziwie naukowy i wzorcowy dla psy-chologii.W przeciwieństwie jednak do Wat-sona oparł go na modelu hipotetyczno-dedukcyjnym, bliskim duchowo "trzeciemu pozyty-wizmowi" (neopozytywizmowi), który pozwa-la w sposób racjonalny "skonstruować" teorięnaukową.Punktem wyjścia w tym systemienie są jednak czyste fakty, lecz hipotezy for-mułowane w postaci podstawowych praw za-chowania, z których za pomocą reguł logicz-nych i matematycznych uczony wyprowadzadedukcyjnie twierdzenia (złożone z terminówzdefiniowanych operacyjnie), będące następ-nie przedmiotem weryfikacji eksperymental-nej.Hull miał ambicję zbudowania w taki spo-sób ogólnej teorii zachowania, opartej nazbiorze podstawowych postulatów, na wzórNewtonowskich Principiów.Jednakże jesz-cze za życia autora zdawano sobie sprawęz tego, że psychologia nie osiągnęła na razietakiego stopnia dojrzałości, który usprawie-dliwiałby tego rodzaju przedsięwzięcia.Era wielkich teorii w psychologii należyjuż do przeszłości, jednakże neopozytywisty-czny ideał systemu teoretycznego, "konstru-Psychoanaliza:Od aspiracjinaukowych do mituWprowadzając do psychologii metodę ekspe-rymentalną, Wundt miał nadzieję, że wykryjeogólne prawo logicznej ewolucji duszy, którepozwoli przeniknąć przez bariery nieświado-mego życia psychicznego.Po latach doświad-czeń uznał jednak, że doktryna nieświadomejpsychiki to skutek jego "grzechu młodości",a sama nieświadomość to "wytwór mistycznejmetafizyki"!1.6.1Nieświadoma świadomośćNa reakcję nie trzeba było długo czekać.Tymrazem wyszła ona nie z uniwersytetu, leczz gabinetu lekarskiego.Wiedeński neurologSigmund Ereud ( 1856-1939)S Z HISTORIA 1 TEORIE PSyCHOLOGICIHESigmund Freud (1856-1939) zauważył, żesens objawów wszelkich schorzeń nerwico-wych jest zawsze przed chorym ukryty, a tomogło znaczyć, że nic z warunków psychicz-nych, które do tego objawu doprowadziły,nie doszło do jego świadomości.To napro-wadziło Freuda na myśl o istnieniu nieświa-domego w psychice.Mianem "nieświadome-go" określa Freud proces psychiczny ist-niejący na mocy założenia, ponieważ - nicze-go o nim nie wiedząc - jesteśmy zmuszeniwnioskować o nim na podstawie skutków, ja-kie powoduje.W podobny sposób wniosku-jemy przecież o procesie psychicznym za-chodzącym w innym człowieku, z tą tylkoróżnicą, że w wypadku "nieświadomego"czynimy to w odniesieniu do procesu zacho-dzącego w nas samych.Takie wnioskowa-nie, zastosowane - pomimo wewnętrznegooporu - do własnej osoby, nie prowadzi jed-nak do odkrycia nieświadomości, lecz wła-ściwie - jak przyznaje sam Freud (1993//1915) - do przyjęcia nieświadomej świa-domości.Freud zdawał sobie w pełni sprawę z tego,że formułując swoją hipotezę nieświadomego,wywoła "złe duchy krytyków psychoanalizy".Ale źródłem ich niechętnej postawy była nietylko - jak sądził - trudność, jaką sprawia zro-zumienie nieświadomości lub względna nie-dostępność doświadczeń wykazujących jej ist-nienie.Przyczyny leżały głębiej:W biegu czasu ludzkość musiała znieść ze stronynauki dwie dotkliwe obrazy naiwnej miłości własnej:pierwszą, kiedy dowiedziała się, że nasza ziemia niejest punktem centralnym wszechświata [.]; drugą- wtedy, kiedy badanie biologiczne zniweczyło rosz-ćzenia człowieka do pierwszeństwa, wskazując muna jego pochodzenie ze świata zwierzęcego i nie-zniszczalność jego natury zwierzęcej [.].Trzeciąi najdotkliwszą porażkę ma ponieść ludzkie urojeniewielkości ze strony dzisiejszych badań psychologicz-nych, które chcą dowieść naszemu Ja, że nie jestono nawet panem we własnym domu, lecz poprze-stać musi na skąpych wieściach o tym, co odbywasię nieświadomie w jego życiu duchowym (Freud,1982/1916, s.288-289).Stawiając siebie na równi z Kopernikiemi Darwinem, Freud kreował się na bohateraludzkości samotnie stawiającego czoło opo-zycji nieliczącej się ze względami akademic-kiej kurtuazji i nieuprzedzonej logiki.Towraz z utrwalanym przez lata mitem psycho-analizy jako oblężonej twierdzy skutecznieblokowało niezbędną dla rozwoju każdej na-uki merytoryczną krytykę jej teoretycznychi metodologicznych założeń.A działo się towbrew deklarowanym przez samego Freudausiłowaniom przekształcenia psychoanalizyw naukę przyrodniczą.Gdyby miarą stosun-ku do psychoanalizy była tylko żywość reak-cji emocjonalnej na nią, to poziom dyskusjinaukowej wystarczyłoby oceniać w obiek-tywnych kategoriach akademickiej kurtuazji.Ale na nic się nie zda kurtuazja, skoro - jakprzypomina K
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Tematy
IndexO. CZESŁAW KANIAK ZA PRZYCZYNĽ MARYI PRZYKŁADY OPIEKI KRÓLOWEJ RÓŻAŃCA WIĘTEGO (Przykłady na maj) Tom I
Erikson Steven Malazańska Księga Poległych Tom 5.2 Przypływy Nocy. Siódme Zamknięcie
Clancy Tom Jack Ryan 04 Polowanie na Czerwony Padziernik
Encyklopedia spraw międzynarodowych i ONZ (tom III) Edmund Mańczyk
Eddings Dav
Adler Elizabeth Kalifornijska noc 01 Kalifornijska noc(1)
Andrea A. Contemporary sources for the fourth crusade
Sean Michael Jarheads Tempering
Cunningham Elaine Gwiezdne wojny Mroczna Podróż(1)
Chris Bohjalian Before You Know Kindness (2004)