[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Poetyckie przetworzenie mitu polega na zetknięciu mitycznej rzeczywistości z rzeczywistością historyczną XX wieku, z wojną, obozami, groźbą zagłady atomowej.Na tej zasadzie „aniołowie stróże" zmieniają się w policjantów czy żandarmów, którzy są „bezwzględni" i „odłączają dzieci od matek".W ten sposób katastroficzna wizja biblijna zostaje wypełniona realiami XX wieku.Wiersz w sensie formalnym jest jakby reportażem z Sądu Ostatecznego, gdzie reporter — narrator wypowiada refleksję na temat współczesnych postaw, zobojętnienia na wydarzenia groźne i przerażające, pogodzenia się z przemocą.Wiersz jest otwarty na wielość skojarzeń, także z hitlerowskim obozem zagłady, chociaż autor nie chciałby jedno-• znacznych identyfikacji.Ludzie budzą sympatię dzięki temu, że są konkretni, przywiązani do siebie i przedmiotów, jakie chcieliby przenieśćza wrota doliny.Przesianie Pana Cogito (z tomu Pan Cogitó) to jeden z cyklu wierszy o rodowodzie kartezjańskim, w którym poeta odsłania własne lęki i nadzieje, wyznaje podobne zasady co Cogito, hołduje tym samym wartościom, chociaż nie jest z nim tożsamy.Raz Pan Cogito jest przedstawiony od zewnątrz (O dwu nogach Pana Cogito), innym razem mamy do czynienia z autocharakterystyką (Pan Cogito obserwuje w lustrze• swoją twarz), aby w Przesianiu poznać jego inny wymiar.To ten, któryma iść, ma się przeciwstawić, ma dać świadectwo odwagi:idź wyprostowany wśród tych, co na kolanach"t wśród odwróconych plecami i obalonych w proch'- ocalałeś nie po to aby żyć! masz mało czasu trzeba dać świadectwo.;'• *P Pan Cogito ma się zachować tak, jak jego literaccy przodkowie:idź bo tylko tak będziesz przyjęty do grona zimnych czaszek do grona twoich przodków: Gilgamesza Hektora Rolanda obrońców królestwa bez kresu i miasta popiołów Bądź wierny IdźWidać, jak Herbert wpisał swego bohatera w historię literatury i kultury.Przypomniane postacie są nosicielami ponadczasowych wartości etycznych i do nich należy uparcie wracać, bo nie ma żadnych wartości „nowych".Tym bardziej nie było ich w latach siedemdziesiątych.Stąd293zdania wiersza brzmiące niczym moralny nakaz:powtarzaj wielkie słowa powtarzaj je z uporem jak ci co szli przez pustynię i ginęli w piasku.Wierność, aktywne uczestnictwo, potwierdzanie wartości ma doprowadzić do dobra, którego Pan Cogito nie zdobędzie.To paradoksalne stwierdzenie odsłania heroiczność i tragizm postawy wyprostowanej.Postawa wyprostowana nie daje się utrzymać w pionie, pozostaje dla niej tylko wymiar horyzontalny.W tym metafizyczno-ironicznym stwierdzeniu mieści się cały trud etyki Herberta.Życiem trzeba stale dawać świadectwo, stąd ważny także ostatni gest, ostatnie słowo, tak jak zachowanie wspaniałego rycerza z Pieśni'o Rolandzie, który umierając, zwrócił się twarzą w kierunku ojczyzny.W warstwie filozoficznej poezja Herberta odznacza się prostotą i czytelnością moralną, proponuje ład wewnętrzny, harmonię i racjonalizm w ludzkim działaniu.W warstwie estetycznej zawiera poczucie miary i normy, rozpatrując problemy w szerokiej perspektywie i na rozległym tle kulturowym.Wisława Szymborska(ur.1923), autorka takich tomików wierszy jak: Dlatego żyjemy (1952), Pytania zadawane sobie (1954), Wołanie do Yeti (1957), Sól (1962), Wiersze wybrane (1964), Poezje wybrane (1967), Sto pociech (1967), Wszelki wypadek (1972), Wielka liczba (1976), Poezje (1987).Poza nagrodami w kraju i uznaniem polskich czytelników, w sierpniu 1991 r.Szymborska otrzymała nagrodę im.Goethego we Frankfurcie nad Menem, co usytuowało poetkę obok twórców tej miary, co Zygmunt Freud, Karl Jaspers, Albert Schweitzer, Tomasz Mann, Ing-mar Bergman [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Tematy