[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Wieś, od­izolowana od reszty świata, jest samowystarczalna.Tworzy idealną podstawę szczęśliwego życia w zgodzie z naturą i światem.Podobnie do Kochanowskiego ukazuje wieś także Mikołaj Rej.W "Żywocie człowieka poczciwego" przedstawia gospodarstwo ziemskie jako źródło całorocznej satysfakcji i radości z plonów własnej pracy szlachcica.Aby życie człowieka było szczęśliwe, nie wystarczy jednak tylko zaspokajanie własnych potrzeb.Jednostki funkcjonują w społeczeń­stwie i dlatego obciążone są pewnymi obowiązkami.Wypełnianie tych obowiązków - powinności wobec narodu i ojczyzny - stanowi, według twórców renesansowych, warunek godnego życia.Niezbęd­nymi składnikami cnoty, czyli ziemskiego szczęścia, był dla ludzi renesansu patriotyzm i poczucie obywatelskiego obowiązku."Pieśń o spustoszeniu Podola" Kochanowskiego zawiera wskazówki dla Pola­ków, jak bronić powinni kraju przed najazdami nieprzyjaciela.Autor pragnie obudzić w czytelniku zapał do czynnej walki przeciwko wro­gom Polski.Troska o dobro ojczyzny stawiana jest ponad osobistym majątkiem i wygodą.W "Pieśni o cnocie" Kochanowski zawarł re­fleksję, że to właśnie oddanie służbie krajowi jest najwyższą warto­ścią, której nie jest w stanie odebrać jej posiadaczowi ani los, ani inny człowiek."Pieśń o dobrej sławie" zawiera z kolei pouczenie, że w życiu należy kierować się darem Boga, jakim jest rozum.Nie należy dążyć do czerpania radości tylko z dóbr materialnych.Ważniejsze od nich jest dobre imię, które przetrwa właściciela po jego godnie prze­bytym życiu.Drogą do cnoty albo tytułowej "dobrej sławy" jest ko­rzystanie z przyrodzonych talentów ku wsparciu ojczyzny.Współczesny Kochanowskiemu ksiądz Piotr Skarga w swoich "Kaza­niach sejmowych" także nakreśla podobny wzorzec godnego życia.Przestrzega Polaków przed głupotą, niedbałością i złością, przywa­rami szkodzącymi ojczyźnie.Skarga dobitnie potępia również pychę i chciwość szlachty, przedkładającej swe osobiste interesy ponad dobro całego narodu.Ojczyznę Skarga porównuje do matki troszczącej się o swoje dzieci - obywateli.Taka metafora ma obudzić w słuchaczach kazania sumienie, skłonić ich do refleksji i poprawy.Korzystając z charakterystycznego dla kazania moralizatorskiego stylu, ksiądz Piotr Skarga w gruncie rzeczy przekazuje jego odbiorcom te same wartości, o których pisze Jan Kochanowski.Dowodzi to zmian, jakie zaszły pod wpływem odrodzenia w naukach Kościoła - odejścia od średnio­wiecznej ascezy i teocentryzmu.Podsumowując, można z całą pewnością stwierdzić, że renesans przywrócił człowiekowi wiarę w możliwość spędzenia szczęśliwego życia na ziemi.Życie stawało się godne dzięki patriotyzmowi i spo­łecznej świadomości - wartościom, które są w moich oczach daleko potrzebniejsze od surowej wstrzemięźliwości oraz oddania modli­twom, zalecanych przez średniowiecze."Obraz wsi" wg.Kochanowskiego i SzymonowicaSkoro "Nic co ludzkie nie jest mi obce", to nie obca jest także tęsk­nota człowieka za życiem szczęśliwym, beztroskim, złączonym z rytmem przyrody.Nawiązuje poeta w ten sposób do mitu arkadyj­skiego - krainy szczęścia, harmonii, radości, bliskości człowieka i natury.Wieś polska zawsze występowała w literaturze polskiej.Zafa­scynowany wsią Kochanowski napisał cykl dwunastu pieśni sielan­kowo tanecznych pt."Pieśń świętojańska o Sobótce", których akcja ogniskuje się wokół ludowego obrzędu sobótki świętojańskiej przy­padającej na 23 czerwca, czyli w wigilię św.Jana.Kochanowski opi­suje tu dawne zwyczaje tj.Rzucanie wianków na wodę, wróżby, śpiewy, tańce przy ogniskach.Podczas pisania tych pieśni Kochanowski mieszkał na wsi, w Czar­nolesie.Obraz ten opisywany przez autora jest zbyt wyidealizowany.Według niego rolnicy z chęcią ciężką pracują po to tylko by zebrać plony, rzeki obfitują w ryby, wszędzie panuje dostatek i dobrobyt.Jednak nie jest to prawdziwy obraz ówczesnego życia, gdyż Kocha­nowski nie opisuje trosk i kłopotów z którymi ci ludzie spotykali się każdego dnia.Wieś dla poety to kraina wiecznego szczęścia.W swo­ich pieśniach ukazuje on wzór idealnego ziemianina Podobne poglądy na temat wsi miał Mikołaj Rej.W swoim utworze pt."Żywot czło­wieka poczciwego" roztacza swoje zachwyty nad urokami wsi.Błahe sprawy takie jak sadzenie drzewek, zbieranie plonów urastają do spraw dających największe szczęście w życiu.Życie na wsi podobnie jak u Kochanowskiego to to miejsze spokojne, dalekie od niepokojów jakie niesie ze sobą życie w dużym mieście.Przyroda i ludzie współ­istnieją ze sobą.Każda pora roku i każda pora życia ma swoje prawa i każda przynosi człowiekowi wiele radości i pożytków.W utworze tym Mikołaj rej, przedstawiał nam wzorzec wzorowego ziemianina.Czyli szlachcica, właściciela dóbr ziemskich.Młody szlachcic powi­nien umieć zabawiać towarzystwo rozmową, umieć tańczyć, popisy­wać się zręcznością w jeździe na koniu oraz znać zasady rycerskie.Szlachcic powinien być dobrym gospodarzem, umieć obcować z przyrodą, polować okazywać życzliwość poddanymi w ogóle żyć pełnią życia oraz powinien cieszyć się otaczającym światem.Natomiast w inny sposób obraz wsi polskiej przedstawił Szymon Szymonowic w utworze pt."Żeńcy", gdzie przedstawia realistyczny wizerunek życia chłopów.Pokazuje tutaj ciężką pracę na polu, gdzie pracujący ludzie są pilnowani przez starostę, aby nie przerywali pracy.Poeta w rzeczywisty sposób przedstawia sceny katowania dziewcząt i znój pracujących bez ustanku od rana do wieczora.Uważa on, ze jedyną nadzieją uciemiężonego chłopa jest Bóg.Mikołaj Rej jako człowiek swoich czasówM.Rej był pierwszym pisarzem tworzącym wyłącznie po polsku.Pisał dzieła w pełni oryginalne, nie zaś przeróbki obcych tekstów.On pierwszy dowiódł, że literatura może rozwijać się w języku narodo­wym.Motto twórczości: "A niechaj narodowie wżdy postronni znają,Iż Polacy nie gęsi, iż swój język mają"."Krótka rozprawa między trzema osobami: Panem, Wójtem, a Plebanem" to satyra na szlachtę i duchowieństwo, napisana w formie dialogu (formie często stosowanej w średniowieczu, a potem w rene­sansie).Utwór jest ostrym atakiem na wszystkie przeżytki feudalizmu w polskim życiu zbiorowym.Krytykuje niedowład sądownictwa, przekupstwo panujące w sądach, złą organizację wojskową, prywatę, życie ponad stan.Rej wyraża niepokój o polski sejm, w którym wciąż brak jednomyślności.Jako protestant nie oszczędza także kleru: potę­pia próżniactwo, chciwość, zaniedbywanie obowiązków.Dostrzega linię podziału między klasą feudałów a ciemiężonym chłopstwem i - między wierszami, co prawda - daje wyraz swemu współczuciu dla uciskanego chłopa.Jest to pierwszy utwór, w którym wprowadzona została mowa potoczna - przełamanie sztywnego schematyzmu śre­dniowiecznego [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Tematy