[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Podczas gdy  wielcy"Wenedowie, także w koncepcji A
owmiańskiego, byli Słowianami, nie�jako bezpośrednimi przodkami Wenetów Jordanesa, Wenedowie  war�mińsko-mazurscy"  stanowili lud indoeuropejski, nienależący do żad�nej z grup zróżnicowanych językowo, tzn.według przyjętej przez nasterminologii - staroeuropejski, którego szczątki utrzymały się najdłu�żej właśnie na terenach bałtyjskich".To, że Ptolemeusz ich imieniemnazwał zatokę Oceanu (a nawet że położenie  wielkich" Wenedównietrafnie określił  wzdłuż całej Zatoki Wenedyjskiej"), oraz że wy�mienił Góry Wenedyjskie, nie przekreśla koncepcji, zatoka zostałaprzez Ptolemeusza lub jego informatorów obdarzona tym mianem,gdyż  mali" Wenedowie zamieszkiwali jej wybrzeże, Góry Wenedyj�skie to nie Karpaty, ani nawet Góry Z
więtokrzyskie (jak najczęściejprzyjmowano), lecz wzniesienia Pojezierza Mazurskiego (najwyższez nich, Góra Dylewska koło Ostródy, ma co prawda jedynie 312 mn.p.m., ale  nizinni informatorzy znad Bałtyku kwalifikowali inaczejwyniosłości terenowe jako góry, niżby to uczynili mieszkańcy tere�nów górskich"6).Cóż jednak stoi na przeszkodzie, by  Staroeuropejczyków" A
ow�miańskiego zastąpić po prostu Bałtami? Dlaczegóż  mali" Wenedo�wie nie mogliby być po prostu plemieniem bałtyjskim? Wydaje się, żew tym punkcie można się pokusić o modyfikację teorii poznańskiegouczonego.Pliniusz Starszy w zupełnie innym miejscu swego encyklopedycz�nego dzieła podał interesujący szczegół dotyczący pierwszego znane�go nam, choć niewymienionego z imienia, podróżnika-komiwojażerana ziemiach polskich:%7łe owo wybrzeże germańskie leży w odległości prawie 600 tysięcykroków [= ok.888 km, w linii prostej od Karnuntum do Gdańskajest ok.700 km] od Karnuntum w Panonii [na południe od obecnejBratysławy, już na południowym brzegu Dunaju], przekonano się nie�dawno.Obejrzał je ekwita rzymski, wysiany tam po bursztyn przezJuliana, organizatora igrzysk gladiatorskich cesarza Nerona [54-68].Zawarł nawet rozmaite transakcje handlowe i przewędrował wybrze�że, a bursztynu przywiózł tak dużo, że nawet siatka mająca powstrzy�mywać dzikie bestie i osłaniać loże miała w każdym węzełku bursz�tyn, arena zaś, mary i wszelki sprzęt przez jeden dzień - aby różni!się od innych rodzajem wystawy - były bursztynowe.Najcięższa z bryłprzywiezionych przez owego ekwitę ważyła 13 funtów [4,2 kg]. Wydaje się rzeczą możliwą - zauważa Gerard Labuda - że rzym�ski ekwita.podczas swej wyprawy po bursztyn do ujść Wisły poro�zumiewał się z miejscową ludnością przy pomocy towarzyszących muWenetów znad Padu".Pod rokiem 1206 znajdujemy w Kronice inflanckiej (Chronicon Li-voniae) Henryka A
otysza następującą wzmiankę, odnoszącą się dodziałalności misyjnej pewnego kapłana, wysłanego przez arcybisku�pa Rygi:.i udał się dalej do We ndów (ad Wendos).O chrzcie Wendów.Wendowie byli w owym czasie pokorni i biedni,ponieważ, odpędzeni od Windy - jest to rzeka w Kurlandii - miesz�kali na Starej Górze, obok której wybudowano obecnie miasto Rygę,także i stamtąd zostali wypędzeni przez Kurów, przy czym wielu[z nich] zostało zabitych, pozostali zaś zbiegli do A
otyszów (ad Leth-thos), gdzie wraz z nimi odtąd mieszkają, ucieszyli się zaś z przybyciakapłana [który ich nawrócił i ochrzcił].Wendów tych odwiedził również w trakcie swej podróży misyjnejpo krajach bałtyckich legat papieski Wilhelm z Modeny w 1225 r.Henryk A
otysz informuje:  stamtąd udał się dalej do Wendów,gdzie został z wielką czcią przyjęty przez braci Zakonu [Inflanckie�go, czyli tzw.Kawalerów Mieczowych] i pozostałych tam żyjącychNiemców, i znalazł tam wielką liczbę Wendów i A
otyszów.Przetonauczał."Z
ladów po tej dalekiej, odosobnionej grupie Wen(e)dów zachowa�ło się więcej, m.in.nazwa miasta Wenden (estoń.Wennolin, ros.Kes,łotew.Cesis nad rzeką Goiwą) i rzeki Wenta w Kurlandii.Niekiedydopatrywano się w niej jakiegoś odłamu Wenedów Ptolemeusza,w których z kolei upatrywano Słowian.A
owmiański domyślał się  ska�mieliny", pozostałości  staroeuropejskiej" w bałtyjskim otoczeniu, cóżjednak stoi na przeszkodzie, by uznać w nich po prostu lud bałtyjski,czy poprawniej:  zbałtyzowany" od dawna odłam Wenetów, któryprzetrwał w sąsiedztwie z ludami ugrofińskimi i utrzymał swoją dawnąnazwę, podobnie jak znane nam inne peryferyjne ich odłamy?Godząc się zatem raczej z niesłowiańskim charakterem  małych",nadbałtyckich Wenedów Ptolemeusza, musimy jeszcze zastanowić sięnad ewentualnością słowiańskości  wielkich", wschodnioeuropej�skich Wenetów/Wenedów Tacyta i tegoż Ptolemeusza.Jeszcze stosunkowo niedawno sytuacja panująca na ten tematw nauce była dość klarowna i w znacznym (choć niewyłącznym) stop�niu w charakterystyczny sposób pokrywała się z narodowością bada�czy.Uczeni niemieccy słowiańskości Wenedów zaprzeczali, uczenipolscy (i znaczna część uczonych innych krajów słowiańskich) jąprzyjmowali i z przekonaniem jej bronili [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Tematy