[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.);llnowe środki komunikacji międzynarodowej (Internet, komunikacja elek­troniczna i powszechne posługiwanie się komputerami, faks i telefony komór­kowe, szybsze i tańsze środki transportu itd.).lGlobalizacja jest jakościowo zupełnie nowym zjawiskiem, które nie istniało 50 czy 100 lat temu.Jakościowo nowym zjawiskiem nie jest oczywiście wolny handel czy swoboda migracji.Natężenie obu tych procesów w stosunku do wzrostu PKB i liczby ludności zdarzało się już w historii w skali nie mniejszej niż obecnie.Jakościowo nowym zjawiskiem jest jednoczesne zaistnienie wy­mienionych wyżej czynników, w tym przede wszystkim rozwój różnych tech­nologii, które umożliwiają ludziom na całym świecie szybki i tani kontakt.W teorii ekonomii mówi się, że optymalne wykorzystanie dostępnych zasobów umożliwia model konkurencji doskonałej.Wymaga on spełnienia takich wa­runków, jak: bardzo duża liczba nabywców i sprzedawców na rynku, (aby żaden z nich nie miał bezpośredniego wpływu na cenę produktu) oraz „doskonała przejrzystość rynku".Przejrzystość rynku jest tym większa, im łatwiej jest do­trzeć do informacji o produktach i usługach dostępnych na rynku.Takim wła­śnie instrumentem jest Internet, który zwiększając możliwość dostępu do in­formacji wpłynął w istotny sposób na wzrost konkurencyjności i tym samym stał się ważnym narzędziem globalizacji.Oczywiście usprawnienie przepływu informacji nie wystarczy do zapewnienia konkurencji doskonalej (potrzebne są także skuteczne rozwiązania prawne).lGlobalizacja i rozwój gospodarczylGlobalizacja i rozwój gospodarczy będą miały podstawowe znaczenie w nadchodzącym XXI wieku.Jakie szansę i zagrożenia niesie ze sobą globalizacja? Czy zjawisko to stwarza rzeczywiście szansę krajom średnio i słabo rozwi­niętym? Wiadomo, bowiem, że globalizacja jest wielką szansą dla krajów, które prowadzą dobrą politykę gospodarczą, to znaczy mają przejrzyste i zdrowe finanse publiczne, niskie podatki, przedsiębiorstwa nie mieszają się do bieżącej polityki.Innymi słowy, globalizacja sprawia, że premiowana jest dobra polityka gospodarcza, a karana zła.W połowie lat dziewięćdziesiątych wiele krajów ogarnęła powszechna eu­foria, co do potencjalnych korzyści z globalizacji (wyrazem tego była na przy­kład sesja ministerialna UNCTAD w Midrand - RPA).Globalizacja była po­strzegana jako zjawisko dające ludzkości wręcz historyczną szansę poprawy warunków bytu.Powszechnie oczekiwano dynamicznego wzrostu udziału kra­jów rozwijających się w przyspieszonym rozwoju gospodarki świata.Już od połowy lat osiemdziesiątych w około 1/8 tych krajów nastąpił znaczący postęp gospodarczo-społeczny.Jednak w zdecydowanej większości krajów odnotowa­no stagnację, powiększały się nierówności dochodowe i rosło niezadowolenie społeczne.W poszczególnych krajach średnio i słabo rozwiniętych postęp był wyraźnie zróżnicowany (duży w krajach azjatyckich, niewielki w krajach laty­noskich i praktycznie żaden w krajach afrykańskich).Kryzysy finansowe w latach 1996-1999 w znacznym stopniu przekreśliły {lub zahamowały na kilka lat) postęp nawet w krajach azjatyckich.Globalna niestabilność finansowa spowodowała gwałtowne pogorszenie sytuacji i zablo­kowanie procesów rozwojowych w krajach odnoszących wcześniej sukcesy gospodarcze.Paradoksalnie najbardziej na kryzysie ucierpiały kraje dość do­brze zintegrowane z gospodarką globalna, zwłaszcza kraje Azji Południowo-Wschodniej.Tam też kryzys walutowy i finansowy szybko przemienił się w niektórych przypadkach w głęboki kryzys gospodarczy i społeczny, na przykład w Indonezji, gdzie spadły dochody dużych grup społecznych, nastąpił wzrost bezrobocia i ubóstwa, pogorszyły się warunki zdrowotne, odnotowano skróce­nie okresu nauki w szkole, degradację środowiska itd.Według opinii sekretarza generalnego UNCTAD Rubensa Ricupera przyczyną tego stanu rzeczy była nie tylko słabość zarządzania państwem, ale także nadmierna otwartość na gospo­darkę światową, a może raczej brak umiejętności zarządzania tą otwartością.Charakte­rystycznym zjawiskiem ostatniej dekady (okresu liberalizacji) w krajach roz­wijających się był szybki wzrost importu i spadek eksportu (poza Chinami).Spowodowane to zostało kombinacją wielu czynników, stratami w sile nabywczej eksportu, a także gwałtowną liberalizacją handlu i przepływu kapitałów.Rezultatem liberalizacji było to, że deficyt handlowy tych krajów w latach dzie­więćdziesiątych był wyższy niż w latach siedemdziesiątych o 3 punkty procen­towe PKB, a przeciętne tempo wzrostu gospodarczego było niższe o 2 punkty procentowe.Faktem jest, że oprócz USA także krajom wysoko rozwiniętym nie udało się wykorzystać, jak dotychczas, globalizacji do zapewnienia sobie szyb­kiego i trwałego tempa wzrostu gospodarczego".Globalizacji i liberalizacji towarzyszyło pogłębienie nierówności dochodowych wewnątrz poszczególnych krajów.Nie zadziałały także neoklasyczne mechanizmy „skapywania” bogac­twa na niższe klasy (wzrosły zaś dochody najbogatszych).Niestety, nadzieje na korzyści z globalizacji do tej pory nie spełniły się.Międzynarodowy handel, przepływy finansowe, bezpośrednie inwestycje zagraniczne i inne formy ponadnarodowych powiązań firm prywatnych są głównymi instrumentami globalizacji.Stwarza ona warunki dalszej ekspansji tych przepływów.Między globalizacją a rozwojem związki nie są jednoznacz­ne, co wynika z wielu przyczyn.Warto wyeksponować dwie z nich:Po pierwsze, międzynarodowa struktura handlu i finansów często stwarza krajom biednym niepotrzebne bariery w korzystaniu z globalizacji [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Tematy