[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Rola satyry i komedii w walce o postęp w dobie polskiego oświecenia- satyra miała jasno i dobitnie krytykować pewne postawy i zachowania oraz schematy poprzez wyśmianie i wyolbrzymienie; w ten sposób istniała możliwość uświadomienia szlachty i magnaterii, że coś robią nie tak i że należałoby coś zmienić (bo doprowadzi to do upadku Polski)- natomiast komedia, głownie publicystyczna, również koncentrowała się na krytyce, ale pokazywała również postawy wzorcowe, do których dostosować się powinna szlachta; propagowała postawy polityczne, moralne mogące doprowadzić do dobrobytu i bezpieczeństwa ogółu ludności Polski, włącznie z chłopami (uwolnienie ich);15.Określ cechy gatunku poematu heroikomicznego na podstawie „Monachomachii"- poemat heroikomiczny jest parodią poematu heroicznego; jest oparty na wzorcu we wszystkich swoich aspektach poza jednym - tematyką (tu: walka w ręcz między zakonami); śmieszność utworu polega na połączeniu podniosłego języka z banalną wręcz tematyką; jest oparty na antycznej parodii „Iliady" - „Batrahomachii"; śmieszność jest również uzyskiwana poprzez kontrast między pozycją bohaterów (duchowieństwo) a ich zachowaniem (pijatyki);- jest to ostra satyra wymierzona przeciwko ciemnocie, zacofaniu i zachowaniu mnichów; pokazuje upadek moralny, obżarstwo i pijaństwo; Krasicki stosuje niewybredne słownictwo: święty próżniaka, wielebne głupstwo;- ksiądz przeor postanawia, że odbędzie się dysputa między zwaśnionymi zakonami; jednak z braku innych argumentów, mnisi sięgają po ciężkie księgi i rozpoczynają niezłą bijatykę; wszystkie zmagania cały czas opisane są podniosłym stylem;- rozwiązanie walki następuje, gdy wniesiony zostaje dzban pełen wina, który dawał pewność wielkiej pijatyki, co mnisi stawiali ponad bijatykę;- idealnie pokazane zostają wszystkie przywary kleru, które Krasicki jako duchowny dobrze znał; oczywiście dla poprawienia efektu tu i ówdzie co nieco po wyolbrzymiał;16.Satyryczne sylwetki w literaturze polskiego oświecenia- karykaturalne, satyryczne sylwetki prezentowane są w utworach oświeceniowych głównie w celach dydaktycznych, mają ośmieszyć i wytknąć wszelkie wady pewnych postaw, które uważano za staroświeckie, sarmackie, szkodliwe dla narodu i integralności Rzeczypospolitej;- typowym przykładem jest Starosta Gadulski z „Powrotu posła" Niemcewicza; jest to karykaturalne przedstawienie typowego przedstawiciela konserwatystów: sarmata, nie przejmuje się wartościami niesionymi przez to sformułowanie; obłudny, goni za pieniądzem a wszelkie wolności szlacheckie uznaje za nienaruszalne, gdyż dają one okazję do zdobycia urzędów i funduszy; jest głupi i praktycznie sam się do tego przyznaje; jego „żona modna" jest typowym wariatem na punkcie cudzoziemszczyzny, a córkę chce wydać za byle fircyka, byle nie musiał dawać posagu; wszystko to ma odpychać czytelnika od tej postaci, jako negatywnej (oczywiście tylko dla oświeconego czytelnika)- podobnie przedstawione są ujemnie nacechowane sylwetki zawarte w „Satyrach" Krasickiego; tu jednak poeta koncentruje się na konkretnych przywarach (punkty 1-4)17.Stosunek do romantyzmu w piśmiennictwie oświecenia(patrz punkt 4 w Romantyzmie)- stosunek ten jest wyraźnie krytyczny (postawa Jana Śniadeckiego)18.Kto to jest fircyk? Omów na przykładzie utworów literatury oświeceniowej(patrz punkt 13)19.Co to jest sentymentalizm, scharakteryzuj kochanka sentymentalnegoodwołując się do przykładów z literatury oświeceniowej- sentymentalizm jest odpowiedzią na skrajny racjonalizm i klasycyzm oświeceniowy; neguje przekonanie o ładzie i harmonii świata, dostrzegał konflikty istniejące we współczesnej cywilizacji; Rousseau mówił, że kryzys wynika z odejścia od natury, powrót na jej łono dać miał szansę na ocalenie najlepszych cech ludzkiej osobowości, takich jakie posiadał prosty człowiek pierwotny; to cywilizacja wykształtowały takie wady jak lenistwo, chciwość, próżność, umiłowanie zbytku (co nie jest prawdą, to wykształtowane zostało przez ewolucję);- w odróżnieniu od skrajnych realistów, nie opisywali oni rzeczywistości z zewnątrz, lecz koncentrowali się na wnętrzu bohaterów; opisywali ich stany uczuciowe, jednak raczej z tych łagodniejszych: smutek, żal, wspomnienia i rezygnację;- najczęściej stosowali sielankę (renesans - punkt 18), czyli koncentrowali się na życiu ludzi prostych na wsi; sentymentaliście nie poruszali jednak problemów współczesnej wsi (i chłopów), jedynymi problemami mieszkańców tej arkadii dotyczą spraw sercowych (co idealnie nadaje się do opisywania)- sporą popularność zdobyła jedna z sielanek Franciszka Karpińskiego „Laura i Filon", opowiadająca o spotkaniu dwóch kochanków na łonie natury; Laura czeka na swego ukochanego pod ulubionym jaworem, jednak Filon się spóźnia; Laurę dręczą więc różnie myśli i uczucia: niepokoi się o niego, potem pojawia się gniew, że może Filon wybrał inną; targają nią przeciwne uczucia, które doprowadzają ją do szału, w wyniku czego niszczy wieniec i koszyk malin, które to przedmioty wzięła na schadzkę; wszystko się jednak szybko wyjaśnia: Filon schował się za drzewem i obserwował reakcje Laury: ta dała się szybko utulić i uspokoić; wyznali sobie ostatecznie dozgonną miłość i wierność;- kochanek jest więc uczuciowy, dozgonnie wierny, głęboko przeżywa (targają nim przeciwne uczucia) wszelkie niejasne sytuacje;Romantyzm1.Byronizm, wallenrodyzm, prometeizm, werteryzmwyjaśnij pojęcia odwołując się do przykładów literackichbyronizm - nazwa postawy pochodząca od nazwiska Georga Byrona i związana z jego życiorysem (który przypomina nieco romantyczny) oraz bohaterami jego powieści poetyckich, m.in [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Tematy