[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Otoczenie jest ponadto zródłem informacji, dlatego te\ potrzebne są dwa dalsze organy: r e c e p t o r - słu\ący dopobierania informacji z otoczenia (wykrywanie bodzców) i k o r e l a t o r - słu\ący do przetwarzania i przechowywaniainformacji w celu wykorzystania odpowiednio do potrzeb.Aby układ mógł oddziaływać na otoczenie, musi mieć równie\ odpowiedni organ - jest nim e f e k t o r , który słu\y dooddziaływania na otoczenie, czyli wytwarzania reakcji.Receptor i efektor są organami sterowniczymi układu.W ogólnym przypadku układ mo\e posiadać wiele receptorów iwiele efektorów.W uproszczeniu obieg oddziaływań w układzie zorganizowanym przedstawia się w sposób następujący: w celu wywołaniapo\ądanego stanu w otoczeniu organizator oddziałuje na receptor (wejście) układu, powodując przez to na jego wyjściuokreślone działanie efektora - reakcję.Działanie to wywołuje pewne zmiany w otoczeniu.W zale\ności od tego, jak te zmianyprzyczyniają się do osiągnięcia postawionego celu, organizator ponownie oddziałuje na układ itd.Powstanie określonej reakcji (R) układu jest wynikiem dwóch procesów: e n e r g e t y c z n e g o - polegającego nadoprowadzeniu energii w ilości potrzebnej do wywołania reakcji, oraz i n f o r m a c y j n e g o - polegającego na spowodowaniuokreślonej reakcji spośród wielu mo\liwych.Np.ośrodek kierowniczy narodu, je\eli chce wywołać odpowiednie działaniespołeczne, powiedzmy w postaci zwiększenia reprodukcji ludności, musi dostarczyć społeczeństwu odpowiednie środkimaterialne (energetyczne) niezbędne do rodzenia i wychowywania dzieci; ale to nie wystarczy.Mo\na stworzyćspołeczeństwu odpowiednie warunki materialne, a jednak mimo to mo\e ono nie chcieć mieć więcej dzieci - łatwozaobserwować to na przykładzie dobrze sytuowanych rodzin, które zazwyczaj są małodzietne czy nawet bezdzietne.Aby1Rozdział niniejszy oparty jest na materiale zaczerpniętym z rozdziału Układy samodzielne ksią\ki M.Mazura,Cybernetyczna teoria układów samodzielnych, s.47-59. spowodować zu\ycie dostarczonej energii na po\ądany cel, trzeba na społeczeństwo podziałać odpowiednimi bodzcami ocharakterze informacyjnym, czyli stworzyć odpowiedni klimat informacyjno - społeczny, sprzyjający w tym wypadkuposiadaniu większej liczby dzieci, a więc spowodować powstanie w społeczeństwie odpowiednich procesów informacyjnych.Bez nich dostarczona energia mo\e zostać rozproszona lub zu\yta na inny cel ni\ ten, o który chodziło ośrodkomkierowniczym.W związku z tym w układzie zorganizowanym mo\na wyró\nić t o r i n f o r m a c y j n y - w którym odbywa sięprzenoszenie informacji od receptora do efektora, oraz t o r e n e r g e t y c z n y - w którym energia dopływa do efektora.Rozró\nienie toru informacyjnego i energetycznego w układzie zorganizowanym pokazano na rys.2: informacje (bodzce) S ienergia E są dostarczane przez organizatora, który sam pobiera je z otoczenia, jest więc przetwornikiem zarówno energii, jaki informacji.Pokazany na rys.2 układ zorganizowany jest całkowicie uzale\niony od organizatora, od którego pobiera zarównoenergię, jak i informacje.Rys.2 Układ zorganizowany z rozró\nieniem toru informacyjnego i toru energetycznegoUkład zorganizowany, wyposa\ony we własny zasilacz i akumulator, nazywa się u k ł a d e m s t e r o w n y m.Akumulatori zasilacz wchodzą w skład toru energetycznego.Rola organizatora w układzie sterownym sprowadza się wyłącznie doczynności sterowniczych, gdy\ nie musi on dostarczać układowi energii; układ sterowny pobiera energię z otoczenia i sam jąprzetwarza oraz przechowuje.Organizator wysyła sygnały informacyjne zarówno do receptora, jak i do akumulatora, naktórego działanie musi wywierać wpływ.Za pomocą sygnałów sterowniczych wysyłanych do receptora układu sterownegoorganizator steruje przebiegami informacyjnymi w układzie, natomiast za pomocą sygnałów sterowniczych wysyłanych doakumulatora steruje przebiegami energetycznymi.Schemat układu sterownego pokazany jest na rys.3.Rys.3.Układ sterownyPrzykładem układu sterownego jest samochód - ma on własny przetwornik energii i zasilacz (silnik i zbiornik z paliwem),natomiast u\ytkownik (organizator) wykonuje tylko operacje sterownicze, a więc wpływa na kierunek ruchu samochodu zapomocą kierownicy, która w tym wypadku odgrywa rolę receptora samochodu, a poza tym za pomocą pedału gazu wysyła onodpowiednie sygnały sterujące przebiegiem energetycznym w silniku samochodu.Innym przykładem układu sterownego mo\e być obrabiarka.Energii elektrycznej do jej napędu dostarcza elektrownia(odgrywająca rolę akumulatora i w tym znaczeniu nale\ąca od układu sterownego).Rola u\ytkownika (organizatora) ogranicza się tylko do sterowania.Na wyzyskaniu takich układów sterownych jak obrabiarki polega w technice mechanizacja.Układ sterowny działa w interesie organizatora i od niego odbiera sygnały sterownicze, nie jest te\ zdolny przetwarzać iprzechowywać w swoim interesie informacji mających wartość sterowniczą.Mo\e jednak istnieć układ sterowny wyposa\ony we własny przetwornik informacji, czyli korelator; nazywamy go wtedyu k ł a d e m s a m o s t e r o w n y m.Zadaniem korelatora jest przetwarzanie informacji i ich przechowywanie dowykorzystania w dowolnym czasie.Korelator wraz z receptorem wchodzą w skład toru informacyjnego.Dzięki posiadaniu korelatora umo\liwiającego wyzyskiwanie informacji i akumulatora umo\liwiającego wykorzystywanieenergii z otoczenia, układ samosterowny mo\e w zasadzie działać bez udziału organizatora.Jednak\e działanie układusamosterownego odbywa się w interesie organizatora, który nadaje układowi strukturę odpowiadającą swoim zamiarom.Układ będzie działał w interesie organizatora, je\eli organizator zachowa wpływ na działanie akumulatora i korelatora tj.wpływ na to, jaka ilość energii i jakie informacje będą przenoszone do efektora.Schemat układu samosterownego pokazanyjest na rys.4.Rys.4 Układ samosterownyZamiary organizatora mogą oczywiście ulegać zmianą; aby struktura układu odpowiadała zamiarom organizatora równie\w wypadku ich zmiany, musi on mieć mo\ność modyfikowania struktury układu, a zwłaszcza struktury korelatora iakumulatora.Przykładem układu samosterownego mo\e być armia
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Tematy
IndexKraszewski Józef Ignacy 1 Przygody pana Marka Hińczy motyw Dyzmy; 2 Raptularz Jasienieckiego
Kraszewski Józef Ignacy 1 Jermoła czyli porzucone dziecko; 2 Justka uparta sierota
Kraszewski Józef Ignacy 1 Rzym za Nerona; 2 Caprea i Roma Cezarowie i chrzeœcijanie
Orlicki Józef Szkice z dziejów stosunków polsko żydowskich 1918 1949
Kraszewski Józef Ignacy Dzieje Polski 01 Stara Baœń (1876)
Kraszewski Józef Ignacy Sfinks czyli smutne życie biednego malarza
Kraszewski Józef Ignacy Król i Bondarywna Poniatowski i piękna Ukrainka; Pomywaczka
Kraszewski Józef Ignacy Kopciuszek czyli grzechy młodoœci ładnej Julii
Innocent Hearts Radclyffe
Królewski sezon 3 Anne Herries Uprowadzona