[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.in.utworzenie regionalnych383 parlamentów w Szkocji, Walii i Irlandii Północnej) i społecznych (redukcja rozbudowanego systemuświadczeń socjalnych), które stały w sprzeczności z tradycyjną polityką labourzystów.(A.D.)WIELKA CZYSTKA 1935 1938 okres masowych represji w *ZSRR zapoczątkowany zainspirowanymprzez *Stalina zabójstwem I sekretarza Komitetu Leningradzkiego WKP/b/ (*Bolszewicy) Siergieja *Kirowa(1 grudnia 1934).W rezultacie wszczętego w tej sprawie śledztwa, w samym Leningradzie, w ciągu kilkutygodni, aresztowano 30 40 tys.ludzi, a w Moskwie kilka tysięcy.W 1935 zaostrzono ustawodawstwo karne;członkowie rodzin zdrajców mogli być zsyłani do *łagrów bez względu na ich związek z oskarżonymi.Wprowadzono też przepis umożliwiający stosowanie kary śmierci wobec dzieci powyżej 12 roku życia.Punktem zwrotnym w dziejach wielkiej czystki była zmiana na stanowisku ludowego komisarza sprawwewnętrznych.We wrześniu 1936 Henryka Jagodę zastąpił Nikołaj Jeżow.Z nazwiskiem tego ostatniegowiąże się okres największych represji, przypadający na lata 1937 38.Dla przykładu, do końca maja 1937zgładzono lub przy najmniej uwięziono 54% członków WKP/b/ z okręgu kijowskiego, 48% zczernichowskiego, 46% z winnickiego.Ze 115 wiceministrów i ministrów zajmujących w 1934 swojestanowiska, zamordowano 61.Wśród 1966 delegatów na XVII zjazd partii, który odbył się w 1934, wolność, aw wielu wypadkach również życie, straciło 1108.W 1937 rozpoczęła się też czystka w armii, w trakcie którejzabito 3 z 5 marszałków, 13 z 19 dowódców armii, 110 ze 135 dowódców dywizji oraz kilka tysięcy oficerów.Wielka czystka obok członków WKP/b/ objęła także pozostałych przy życiu trockistów (*Trocki Lew) iczłonków nie bolszewickich partii.Według szacunków historyka R.Conquesta, między styczniem 1937 agrudniem 1938 aresztowano ok.7 mln ludzi, z których co najmniej 1 mln rozstrzelano, a kolejne 2 mln zmarływ łagrach.Koniec wielkiej czystki był związany z usunięciem N.Jeżowa i objęciem w grudniu 1938kierownictwa NKWD (*Komitet Bezpieczeństwa Państwowego) przez Aawrientija *Berię.Jakkolwiekprzytłaczająca część aresztowanych w latach wielkiej czystki została skazana w tajnych procesach, to jednakkilkanaście z nich miało charakter pokazowy.Najgłośniejsze były trzy tzw.procesy moskiewskie.Pierwszy,dotyczący terrorystycznego centrum trockistowsko-zinowiewowskiego, toczył się w dniach 19 24 lipca 1936.16 oskarżonych (m.in.Lew *Kamieniew i Grigorij *Zinowiew) pod presją tortur przyznało się w jego trakciedo najbardziej absurdalnych zarzutów przedstawionych przez prokuratora generalnego AndriejaWyszyńskiego.Wszystkich skazano na karę śmierci i stracono.Podobny był los większości oskarżonych (m.in.G.Piatakowa) w procesie przeciwko antyradzieckiemu trockistowskiemu centrum (23 30 styczeń 1937).Wokresie 1 13 marca 1938 toczył się trzeci proces moskiewski wymierzony w antyradziecki blok prawicy itrockistów, w czasie którego na karę śmierci skazano 18 oskarżonych, w tym m.in.Nikołaja *Bucharina,Andrieja Rykowa oraz głównego organizatora pierwszego procesu moskiewskiego Henryka Jagodę.(A.D.)WIELKI KRYZYS 1929 1933 największe załamanie gospodarki światowej w XX wieku.Korzystnakoniunktura, jaka wystąpiła po *pierwszej wojnie światowej w większości rozwiniętych państwkapitalistycznych, doprowadziła do znaczącego wzrostu produkcji i zatrudnienia.Towarzyszyły temunarastające w latach dwudziestych lawinowo zjawiska spekulacji walutami oraz akcjami.Kursy akcji, wskutekogólnie szerzącego się optymizmu co do przyszłości gospodarczej, rosły nieustannie, daleko przekraczając ichrzeczywistą wartość.O ile w 1923 kurs przeciętnej akcji na giełdzie nowojorskiej wynosił 98 dolarów, to w1928 wynosił już 199 dolarów, a w okresie bezpośrednio poprzedzającym załamanie aż 381 dolarów.Prawieczterokrotnemu wzrostowi kursów akcji amerykańskich w latach 1923 29 towarzyszył wzrost produkcji ozaledwie 25%.Równocześnie z systematycznym podnoszeniem się poziomu cen akcji rosła ich ilość; emisjekapitałów akcyjnych były w 1929 dwa razy większe niż w 1926.Wszystko to do prowadziło do przegrzaniakoniunktury i załamania notowań giełdowych, które zaowocowało falą bankructw i recesją na ogromną skalę
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Tematy
IndexMarek Grzybowski, Janusz Tomaszewski red.nauk. Logistyka, komunikacja, bezpieczeństwo. Wybrane problemy
Chodakiewicz Marek Jan Po Zagładzie. Stosunki polsko żydowskie 1944 1947
Peter Stearns Consumerism in World History, The Global Transformation of Desire (2006)
John Coleman We Fight For Oil, A History of US Petroleum Wars (2008)
§ Gutberlet Bernd Ingmar 50 Największych kłamstw i legend w historii œwiata
Marek Krajewski, Mariusz Czubaj 2009 Róże cmentarne
historia%2Bgospodarcza%2B %2B%25C4%25BA ci%25C3%25A4 ga%2Bwielka
Richard Thurlow Fascism in Britain; A History, 1918 1945 (1998)
Eric Burns The Spirits of America, A Social History of Alcohol (2004)
Huberath Marek S Ostatni, ktorzy wyszli z raju